10 marca 2024 roku w Tokarni odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika Katarzyny Filipek – Sprawiedliwej wśród Narodów Świata. Organizatorem tego wydarzenia był Instytut Pamięci Narodowej wraz z Kliszczackim Centrum Kultury.

Uroczystości rozpoczęły się Mszą świętą w kościele Matki Boskiej Śnieżnej w Tokarni. Po Mszy, licznie zebrani przedstawiciele władz rządowych i samorządowych, rodzina Katarzyny Filipek, członkowie lokalnych organizacji, uczniowie szkół oraz mieszkańcy Tokarni i okolicznych miejscowości, uroczyście przemaszerowali do parku dworskiego. Tam po przemówieniach, nastąpiło oficjalne odsłonięcie i poświęcenie pomnika bohaterki. Na zakończenie, po złożeniu kwiatów pod popiersiem, młodzież szkolna przygotowała krótki program artystyczny.

Zaaranżowana uroczystość stanowiła hołd dla bohaterskich czynów Katarzyny Filipek oraz upamiętnienie jej niezwykłej odwagi i poświęcenia w ratowaniu ludzi podczas okresu II wojny światowej.

Katarzyna Filipek – Sprawiedliwa wśród Narodów Świata

Urodziła się 12 marca 1897 r. w Więcierzy (powiat myślenicki, gmina Tokarnia). W 1921 r. poślubiła Mateusza Filipka. Mieszkali w Tokarni, gdzie prowadzili gospodarstwo. W styczniu 1939 r. owdowiała. Pozostała sama z sześciorgiem dzieci i siódmym – nienarodzonym.

Sytuacja materialna w domu była zatem bardzo trudna. Mimo to latem 1943 r. zdecydowała się udzielić w swoim gospodarstwie schronienia sześciu członkom żydowskiej rodziny Szternlichtów (lub Sternlichtów, Sterlingów, względnie Steinbergów). Byli oni mieszkańcami sąsiedniej wsi Krzczonów, którym w sierpniu 1942 r. udało się uniknąć wywiezienia przez Niemców. Początkowo Katarzyna Filipek umieściła ich w stodole, następnie przygotowała kryjówkę na strychu.

W styczniu 1944 r. niemiecka żandarmeria aresztowała Żydów i wywiozła ich do Jordanowa. Prawdopodobnie tam wszyscy zostali rozstrzelani. Dwa tygodnie później Niemcy aresztowali w Tokarni Katarzynę Filipek. Ją również wywieźli do Jordanowa, a stamtąd do więzienia w Nowym Targu. Po przejściu brutalnych przesłuchań, 21 lutego 1944 r. została skazana na karę śmierci i rozstrzelana 6 marca 1944 r. koło Nowego Targu (obecnie osiedle Bór).

W uroczystości brały udział poczty sztandarowe oraz delegacje Oddziałów Górali Kliszczackich: Skomielna Czarna i Trzebunia.

Źródło: Instytut Pamięci Narodowej

Fot: Żaneta Wierzgacz (IPN), Oddział Trzebunia