Z okazji 300-lecia zasiedlenia wsi Derenk na Węgrzech przez górali przybyłych z Podhala i ze Spisza z okolic Bukowiny Tatrzańskiej 7 kwietnia br. w Budapeszcie została zorganizowana uroczysta konferencja. Organizatorem konferencji był Országos Lengyel Önkormányzat / Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech oraz Polski Instytut Badawczy i Muzeum.

W sali obrad węgierskiego Parlamentu przedstawili swoje referaty polscy, słowaccy i węgierscy badacze Derenku. Ze strony polskiej byli to: etnografowie i regionaliści: Janusz Kamocki z Krakowa i Julian Kowalczyk z Łapsz Niżnych na polskim Spiszu.

Warto przypomnieć, że do momentu przesiedlenia w 1943r. do kilku miejscowości północno-wschodnich Węgier, górale polscy tworzyli w Derenku zwartą społeczność zachowującą swój język (gwarę), zwyczaje i obrzędy. Niestety, po przesiedleniu z powodu asymilacji w nowym środowisku potomkowie derenczan stopniowo zatracają znajomość zwyczajów i gwary przodków, wzrasta natomiast świadomość swoich korzeni. Widać to szczególnie podczas corocznego lipcowego odpustu na miejscu opustoszałej wsi Derenk w węgierskim parku narodowym Aktelek. Warto podkreślić, że zarówno Derenk jak i Białka Tatrzańska mają tych samych patronów, kościoły pod wezwaniem Apostołów Szymona i Tadeusza Judy. Tegoroczny odpust skupiający wielu Węgrów i Polaków będzie miał szczególną, jubileuszowa oprawę.

Wśród gości z Polski byli przedstawiciele samorządu, parafii, Związku Podhalan i Związku Polskiego Spisza na czele z wójtem Stanisławem Łukaszczykiem: Julian Kowalczyk, Józef Górka i Marian Kilka ze Spisza, ks. Jan Byrcyn z Białki, sołtys Białki T. Władysław Piszczek, Józef Remiasz z Białki, Jadwiga Plucińska-Piksa i Janusz Kamocki z Krakowa. Licznie dopisała grupa regionalna z Bukowiny Tatrzańskiej pod opieką dyr. Bukowiańskiego Centrum Kultury – Bartłomieja Koszarka.

Tekst: Julian Kowalczyk